Metoda ISEL | Nasze materiały | Blog językowy | Kontakt

Strona główna > Blog językowy > Mowa zależna - podstawy

Blog językowy

---

Nierzadko zdarza się, że chcemy zrelacjonować czyjąś wypowiedź, używając własnych słów, a nie cytując wiernie tego, co ktoś powiedział. Na przykład zamiast:

• John powiedział: "Jestem zajęty."

możemy chcieć powiedzieć:

• John powiedział, że jest zajęty.

Spójrzmy na poniższe przykłady.

Mowa zależna nie sprawiałaby większych problemów, gdyby nie fakt, że po transformacji zdania z mowy niezależnej na mowę zależną następuje zmiana czasu, co zostało zasygnalizowane w tabeli pogrubioną czcionką.

Nie chcę ograniczać wyjaśnień tego zagadnienia do szkolnych regułek o "cofaniu czasów" i dlatego trochę szerzej spojrzymy na to zjawisko. Do naszych rozważań weźmiemy zdanie John said he was busy. Pierwsza część zdania (John said - John powiedział), zarówno w języku polskim, jak i angielskim, jest w czasie przeszłym. Różnica pojawia się w drugiej części zdania, gdzie w języku angielskim mamy czas przeszły (he was busy), a w języku polskim pozostaje czas teraźniejszy (on jest zajęty).

Zastanówmy się, dlaczego tak się dzieje w języku angielskim. Wyobraźmy sobie, że rozmawiam chwilę z Johnem z samego rana, ale mówi mi, że jest zajęty i musi już iść. Po południu spotykam Mary i wspominam jej, że rano widziałem się z Johnem, ale długo z nim nie rozmawiałem, bo powiedział, że jest zajęty. Pomyślmy przez chwilę... Czy faktycznie John jest zajęty w chwili, gdy rozmawiam o tym z Mary? Moja rozmowa z Johnem odbyła się rano i wtedy rzeczywiście John był zajęty (przynajmniej tak twierdził), ale teraz, gdy mamy już popołudnie, to tak naprawdę nie wiem, czy John jest zajęty czy nie.

Skoro nie wiem, czy John jest teraz zajęty czy nie, to rozsądniej jest powiedzieć zdanie John said he was busy. Z tego zdania dowiadujemy się, że John był zajęty wtedy, gdy to mówił. Gdy relacjonujemy jego wypowiedź, nie wiemy, jak obecnie przestawia się sytuacja, ponieważ od tamtego momentu coś mogło się zmienić. To jest właśnie wyjaśnienie zagadki "cofania czasów" w mowie zależnej w języku angielskim. Oczywiście, jeżeli zdanie główne jest w czasie teraźniejszym (John says zamiast John said), to zdanie podrzędne nie zmienia czasu, czyli John says he is busy.

Zestawmy w tabeli transformacje zdań w poszczególnych czasach.

Jak widać, w przypadku czasów Past Perfect i Past Perfect Continuous oraz czasowników modalnych would, could, might, should nie dokonuje się transformacji, ponieważ nie byłoby możliwości "cofnięcia czasu".

W mowie zależnej nie tylko czasy podlegają transformacji.

W dzisiejszym odcinku przedstawiłem podstawy mowy zależnej. Przed Wami jeszcze okresy warunkowe w mowie zależnej, reporting verbs oraz informacje o sytuacjach, w których nie ma konieczności zmieniania czasów.

Spis tematówPoprzedni tematNastępny temat