Strona główna > Nasze materiały > Gramatyka > Imiesłowy - opis

Gramatyka: Imiesłowy - opis

Oprac. Tomasz Makaruk

Imiesłowy (participles) to dość rozbudowany i jednocześnie nienajłatwiejszy obszar gramatyki angielskiej. Są one jednak często niezbędnym elementem zdania, występującym w różnych konstrukcjach gramatycznych, a znajomość imiesłowów i umiejętność ich zastosowania może znacząco wpłynąć na bogactwo językowe wypowiedzi, szczególnie pisemnej.

Spróbujmy uprościć nieco to trudne zagadnienie.

Najprostszym podziałem imiesłowów jest podział na imiesłowy czynne i bierne.

Imiesłowy czynne (present participles)

Imiesłowy czynne mają znaną nam końcówkę -ing.

Zastosowanie

imiesłowy czynne są elementem konstrukcji czasów ciągłych:
I am writing this handout about participles now.
mogą być użyte jako przymiotnik:
She is a rising star.
występują po czasownikach ruchu, miejsca, zmysłów:
I saw them kissing each other.
zastępują podmiot i czasownik czynny:
She is busy making a cake. [She is making a cake and she is busy.]
The person standing over there is my boss. [The person who is standing over there is my boss.]

Imiesłowy czynne tłumaczy się na język polski końcówkami: -ący, -ąca, -ące, -ących, co często pomaga w ich identyfikacji.

Imiesłowy bierne (past participles)

Imiesłowy bierne mają końcówkę -ed lub pochodzą z III kolumny czasowników nieregularnych.

Zastosowanie

imiesłowy bierne są elementem czasów perfect:
She has written an essay.
są elementem strony biernej:
The car will be fixed tomorrow.
jako przymiotnik:
They found the stolen car.
zastępuje podmiot i czasownik w konstrukcjach biernych:
He came, brought by two men. [He came but he was carried by two men.]
The car stolen last week was found yesterday. [The car that was stolen last week was found yesterday.]

Imiesłów bierny tłumaczy się na język polski końcówkami: -ne, -na, -ny, -ni; -te, -ta, -ty, -ci.

Imiesłowy uprzednie (perfect participles)

Imiesłowy w perfekcie odnoszą się do sytuacji wcześniejszych. Używamy ich wtedy, [1] kiedy zachodzi potrzeba rozdzielenia dwóch sytuacji w czasie ze względów logicznych, [2] ze względu na istniejącą różnicę w czasie pomiędzy wydarzeniami lub [3] kiedy pierwsza czynność trwała jakiś określony czas.

[1a] Having read the instructions, he switched on the machine.
Przeczytawszy instrukcje (wcześniej), włączył maszynę (po przeczytaniu instrukcji).
[1b] Reading the instructions, he switched on the machine.
Czytając instrukcję, włączył maszynę. (Z tego zdania wynika, że włączył maszynę w trakcie czytania instrukcji.)
[2] Having failed a few times, he didn’t want to take another exam.
[3] Having been a teacher for such a long time, he felt burnt out.

Uwaga: w przypadku, kiedy nie zachodzi dwuznaczność wynikająca z nierozdzielenia obu czynności, stosuje się present participle zamiast perfect participle. Na przykład wtedy, kiedy czynności następują jedna po drugiej:

Opening her handbag, she took out the keys.
[= She opened her handbag and took out the keys.]

Imiesłowy uprzednie tłumaczy się na język polski końcówkami: [1] -łszy, -wszy (ale też: [2] -ty, -ąc itp. w zależności, czy użyjemy czasownika przechodniego, czy nieprzechodniego).

[1] Having written the letter, he went for a walk. [Napisawszy...]
[2] Walking around the town, he got tired. [Spacerując...]

Czasowniki nieprzechodnie nie potrzebują dopełnienia i nie ma możliwości przekształcenia ich na stronę bierną, w odróżnieniu do czasowników przechodnich, które posiadają dopełnienia dalsze i bliższe, i mogą tworzyć stronę bierną.

(!) Gerund (rzeczownik odczasownikowy)

Gerund jest bardzo często mylony z imiesłowami (participles). Dzieje się tak dlatego, że gerund ma również końcówkę -ing (tak jak present participle). Gerund to rzeczownik odczasownikowy, czyli rzeczownik, który pochodzi od czasownika.

Zastosowanie

jest używany zawsze jako rzeczownik:
I enjoy reading books. [co? → czytanie]
może być podmiotem zdania:
Reading develops imagination.
jest używany po przyimkach:
She is good at singing.
występuje po pewnych czasownikach (avoid, like, enjoy, deny itd.):
He avoids cleaning the room.
We hate playing football.

Gerund często tłumaczy się na język polski za pomocą końcówek: -nie, -nia, -niu, -cie, -cia, -ciu.

Istnieje też wersja perfektowa formy gerundialnej (perfect gerund) i można ją zastosować do wskazania uprzedniości czynności wyrażonej czasownikiem głównym:

[1] He denied having stolen the money.
[Zaprzeczył, że ukradł (wcześniej – prawdopodobnie dawno temu) pieniądze.]
[2] He denied stealing the money.
[Zaprzeczył, że ukradł (prawdopodobnie ostatnio) pieniądze.]

Choć gramatycznie obie konstrukcje są możliwe, to częściej używa się konstrukcji [2], ponieważ odnosi się ona do sytuacji aktualnej, o której wciąż się mówi. Zastosowanie konstrukcji [1] określa sytuację, która wydarzyła się dawno temu i nikt nie jest już zainteresowany sprawą. W przypadku innych czasowników, np. receive, konstrukcja perfect gerund występuje relatywnie częściej niż w przypadku czasownika steal, niemniej jednak przyjmuje się, że forma gerundialna jest zwykle preferowana.

W przypadku, kiedy podmiot zdania podrzędnego (rzeczownika odczasownikowego) odnosi się do innej osoby/rzeczy niż podmiot zdania głównego, wymagane jest użycie przymiotników dzierżawczych (my, his, her, its, your, our, their), zaimków w funkcji dopełnienia (me, you, him, her, it, we, them) oraz imion lub dopełniacza (’s) dookreślającego zdanie.

She suggested going to the cinema.
[Ona zaproponowała i ona też idzie – podmiot ten sam.]
She suggested us / our going to the cinema.
[Ona zaproponowała, żebyśmy my poszli do kina.]
The teacher insisted on Rick / Rick’s / his / him studying harder.

„Imiesłów niejedno ma imię” i nie jest on najłatwiejszy do zrozumienia. Imiesłowy jednak warto znać, ponieważ występują dość często w gramatyce angielskiej (może poza perfect participle w stronie biernej), a dodatkowo zastosowanie ich podczas wypowiedzi pisemnych znacząco wpływa na ocenę bogactwa językowego. Warto też znać różnicę pomiędzy imiesłowem czynnym (present participle) a rzeczownikiem odczasownikowym (gerund), ponieważ pomimo tej samej formy mają one różne zastosowania.

Imiesłowy: 1 2 | Wszystkie tematy